Jakiś czas temu obiecałem, że na blogu przedstawię swoją opinię i uwagi do upublicznionego niedawno projektu PE i RUE dyrektywy ws zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi.
Ku ścisłości pełna nazwa ww. projektu brzmi: Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady ws zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych na potrzeby ich wykorzystywania na internetowym polu eksploatacji na rynku wewnętrznym. (uff….)
W dzisiejszym wpisie ze względów praktycznych (zaśniesz w połowie lektury :)) pominę kwestie licencji wieloterytorialnych – ten temat pojawi się w następnym wpisie.
Zachęcam zatem do lektury 🙂
Słowem wstępu należy wyjaśnić co stanęło u podstaw przygotowania omawianego tutaj projektu dyrektywy.
- Po pierwsze przyczyną tą była konieczność dostosowania standardów świadczonych przez OZZ usług do wymagań w zakresie: wydajności, dokładności, przejrzystości oraz zasad odpowiedzialności, tak by nie powodować spowolnienia w świadczeniu innowacyjnych usług, głównie w zakresie internetu.
- Po drugie, dynamiczny rozwój internetu (w tym treści prawnoautorskich) spowodował konieczność zmian w zakresie licencji dotyczących terytorium więcej niż jednego państwa członkowskiego.
- Po trzecie, mimo istnienia kilku już dyrektyw dotyczących prawa autorskiego, żadna z nich nie reguluje sposobu funkcjonowania OZZ.
Ok, to tyle tytułem wstępu.
Na co natomiast warto zwrócić uwagę analizując tekst dyrektywy ?
1. Rozsądny termin wypowiedzenia
Z ulgą należy przyjąć treść art. 5 ust. 3 dyrektywy. Prawo wypowiedzenia przez podmiot praw autorskich umowy z OZZ nie budzi i nigdy nie budziło wątpliwości. Problemem był jednak okres wypowiedzenia. Swego czas UOKIK uznał, że 5 – letnie okresy wypowiedzenia, stosowane przez te organizacje są zbyt długie. Dlatego też należy docenić rozwiązanie proponowane w projekcie dyrektywy. Termin ten ma być rozsądny, nieprzekraczający jednak 6 miesięcy. OZZ miałby wpływ już jedynie na moment w którym to wypowiedzenie byłoby skuteczne (np. na połowę roku, na koniec etc).
2. Zakaz ograniczenia prawa do wypowiedzenia:
Kolejnym rozwiązaniem służącym interesom podmiotów prawa autorskiego w proponowanej dyrektywie jest zakaz wprowadzania przez OZZ w umowach wymogu zgodnie z którym aby skorzystać z prawa wypowiedzenia umowy, podmiot prawa autorskiego musi powierzyć w tym samym zakresie względem tym samych utworów zarząd innej OZZ.
3. Obowiązek informacyjny OZZ:
W terminie najpóźniej 6 miesięcy od daty transpozycji tekstu dyrektywy OZZ ma obowiązek poinformować swoich członków o uprawnieniach im przysługujących na mocy komentowanej dyrektywy, w tym w zakresie wypowiedzenia.
Nadto dość obszernie potraktowano obowiązki informacyjne OZZ względem jej członków, inne niż ww.
OZZ oprócz rocznego sprawozdania z przejrzystości musi także przygotowywać odrębne sprawozdanie zawierające dodatkowe informacje wskazane w treści dyrektywy. Oba ww, muszą być publicznie dostępne i przechowywane przez okres 5 lat na jej stronie internetowej.
4. Odrzucenie wniosku o członkostwo:
Zasady członkostwa określa statut danej OZZ. W myśl jednak art. 6 ust. 2 dyrektywy odmowa uwzględnienia wniosku o członkostwo może nastąpić jedynie na podstawie obiektywnych kryteriów, które muszą być ujęte w statucie OZZ lub warunkach członkostwa OZZ. Katalog musi być zatem określony.
5. Struktury OZZ:
Dotychczas w Polsce kwestie struktury danych OZZ wynikały z Prawa o stowarzyszeniach. Każda bowiem OZZ w kraju musi mieć formę stowarzyszenia zarejestrowanego. Dyrektywa sama określa struktury OZZ wskazując na: kompetencje walnego zgromadzenia członków, na konieczność ustanowienia przez OZZ organów nadzorczych kontrolujących osoby sprawujące funkcje kierownicze. Nadto dyrektywa precyzyjnie wskazuje co powinno zawierać coroczne oświadczenie każdej z osób sprawujących funkcje kierownicze w OZZ. Istniej również możliwość określenia zasad odstąpienia od ustanawiania organów nadzorczych przez OZZ, które nie osiągnęły pewnej sumy bilansowej, obrotu netto lub też minimalnej liczby zatrudnionych osób.
6. Zasady zarządzania wynagrodzeniami autorskimi:
Ważny jest Art. 10 dyrektywy, który stanowi o:
- nakazie działania z należytą starannością,
- obowiązku „rozdzielenia” wynagrodzeń autorskich oraz kwot uzyskanych w związku z ich inwestowaniem od innych przychodów. Jest więc podstawa do pełnej transparentności,
- zakazie wykorzystywania wynagrodzeń autorskich i kwot uzyskanych w wyniku inwestowania tychże (poza prawem potrącenia na poczet opłat za zarządzanie
Ponadto umowa ma wyraźnie stanowić na jakich zasadach OZZ przysługuje prawo potrącania opłat należnych im z tytułu zarządu z wynagrodzenia autorskiego.
Warto również zwrócić uwagę na art. 12, który precyzuje kwestie repartycji wynagrodzeń autorskich. I tak:
- podział i wypłata wynagrodzenia autorskiego następuje najpóźniej w ciągu 12 miesięcy od daty ich pobrania przez OZZ (poza obiektywnymi wyjątkami wskazanymi w dyrektywie),
- jeśli w ciągu 5 lat od końca roku obrotowego w którym pobrano wynagrodzenia autorskie, danej OZZ nie udało się – przy wykorzystaniu wszystkich dostępnych środków – dokonać podziału tego wynagrodzenia, walne zgromadzenie OZZ podejmuje decycję o wykorzystaniu tych środków w określony sposób na cele OZZ.
7. Określenie procedur rozstrzygania sporów:
Kolejnym zadaniem przez OZZ jest ustanowienie procedur rozstrzygania sporów (art. 34 i nast.). Ważnym novum, w przypadku odrzucenia skargi członka OZZ, jest konieczność uzasadnienia takiej decyzji.
To tyle na dzisiaj, mam nadzieję że dotrwałeś :).
Następnym razem zakończę analizę postanowień ww. dyrektywy – zostaje nam jeszcze do omówienia kwestia licencji wieloterytorialnych.
Zdjęcie powyżej autorstwa loop_oh
